Keloid, cildin iyileşme sürecinde oluşan anormal bir yara izi türüdür. Normalde vücut, yaralanan bölgede onarım yaparken belirli bir miktarda yeni doku üretir. Ancak keloid durumunda bu süreç kontrolsüz ilerler ve yara bölgesinde sert, kabarık ve çevre dokunun üzerine taşan bir iz meydana gelir. Her ne kadar sağlık açısından hayati bir risk oluşturmasa da keloid, hem estetik görünümü etkilemesi hem de zaman zaman ağrı ve kaşıntı gibi şikâyetlere yol açması nedeniyle kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Keloid, cildin yara iyileştirme sürecinde ortaya çıkan normalden fazla doku üretimi sonucunda oluşan bir tür izdir. Vücut, yaralanan bölgeyi onarmak için yeni hücreler üretir; ancak bazı kişilerde bu onarım süreci kontrolsüz ilerler ve yaranın sınırlarını aşan, cilt yüzeyinden kabarık bir doku gelişir. Bu nedenle keloid, çevresindeki sağlıklı derinin üzerine taşarak dikkat çekici bir görünüm oluşturur. Genellikle sert, parlak ve kırmızımsı-mor renkte olabilir. Bazı hastalarda yalnızca görüntü açısından rahatsızlık verirken, bazılarında kaşıntı, ağrı veya hassasiyet de eşlik edebilir. Keloid, hayati tehlike oluşturan bir hastalık değildir; fakat estetik kaygılara yol açması ve yaşam konforunu olumsuz etkilemesi nedeniyle önemsenmesi gereken bir durumdur.
Keloid Belirtileri Nelerdir?
Keloid, çoğu zaman yara iyileştikten sonra ortaya çıkan ve giderek dikkat çeken bir aşırı bağ doku oluşumudur. İlk bakışta cilt yüzeyinden kabarık, sert ve parlak bir iz şeklinde görülür. Zamanla büyüyerek yaranın dışına taşabilir ve görüntüsü kişiyi rahatsız edebilir. Rengi başlangıçta kırmızı veya pembe iken, ilerleyen dönemde koyulaşabilir ya da çevre cilt dokusundan farklı bir ton alabilir.
Keloid oluşumunda sık rastlanan belirtiler şunlardır:
Yaranın normalden fazla kabarıp çevresine doğru genişlemesi,
İzin büyümeye devam etmesi,
Bölgede kaşıntı, batma hissi veya ağrı yaşanması,
Zaman içinde sertleşen, elastikiyetini kaybeden bir yapı oluşması.
Keloid Kimlerde Görülür?
Keloid her bireyde görülebilse de bazı kişilerde risk daha fazladır. Özellikle genetik yatkınlığı olanlarda ve koyu tenli bireylerde daha sık ortaya çıkar. Ayrıca ergenlik ve genç erişkinlik döneminde cilt daha aktif olduğu için bu yaş grubunda keloid görülme ihtimali artar.
Keloidin daha sık görüldüğü durumlar şunlardır:
Ailesinde keloid öyküsü bulunan kişilerde,
Afrika, Asya veya Latin kökenli, koyu tenli bireylerde,
Ergenlik çağındaki gençlerde ve genç erişkinlerde,
Kulak, göğüs, omuz ve sırt gibi gerginlik ve travmaya açık bölgelerde,
Piercing, dövme, cerrahi operasyon veya yanık sonrası.
Keloid Neden Olur?
Keloid, aslında vücudun kendi onarım sürecinin kontrolden çıkmasıyla ortaya çıkar. Cilt bir yara aldıktan sonra, iyileşme sürecinde yeni bağ dokusu üretir. Normalde bu süreç tamamlandığında üretim durur. Ancak bazı kişilerde bu mekanizma fazla çalışmaya devam eder ve yara alanında gereğinden büyük, sert ve kabarık bir doku gelişir.
Yaranın yeri: Omuz, göğüs, sırt, boyun ve kulak gibi cildin daha gergin olduğu bölgeler keloide eğilimlidir.
Yaş: Ergenlik ve genç erişkinlik döneminde cildin iyileşme hızı daha yüksek olduğundan keloid gelişme olasılığı artar.
Travma ve işlemler: Yanık, cerrahi kesiler, piercing, dövme ve akne izleri keloid oluşumunu tetikleyebilir.
Her ne kadar kesin nedeni tam olarak açıklanamasa da, uzmanlar keloidin bağışıklık sistemi ve yara iyileşme sürecinde rol alan hücrelerin aşırı tepki vermesiyle ilişkili olduğunu düşünmektedir.
Keloid Nasıl Tedavi Edilir?
Keloid tedavisinde tek bir yöntem yoktur; uygulanacak yaklaşım keloidin büyüklüğüne, bulunduğu bölgeye ve hastanın şikâyetlerine göre belirlenir. Amaç, hem görünümü azaltmak hem de ağrı ya da kaşıntı gibi yakınmaları hafifletmektir.
Sık kullanılan tedavi seçenekleri şunlardır:
Kortizon enjeksiyonları: Keloidin içine yapılan iğnelerle dokunun yumuşaması, şişliğin azalması ve kaşıntının hafiflemesi sağlanabilir.
Lazer uygulamaları: Keloidin rengini cilt tonuna yaklaştırmak ve kabarıklığını azaltmak için tercih edilir.
Cerrahi çıkarma: Keloid kesilerek alınabilir; ancak tekrar oluşma ihtimali yüksek olduğu için genellikle başka tedavilerle desteklenir.
Silikon tabakalar ve bası tedavisi: Düzenli kullanıldığında kabarıklığı azaltabilir, dokunun daha esnek hale gelmesine yardımcı olabilir.
Kriyoterapi (dondurma yöntemi): Özellikle küçük ve yeni oluşmuş keloidlerde etkili olabilir.
Keloid tedavisi çoğu zaman uzun vadeli bir süreçtir. Tamamen yok etmek her zaman mümkün olmayabilir, ancak doğru yöntemlerle boyutu küçültülebilir ve şikâyetler kontrol altına alınabilir. Bu nedenle tedavi planı mutlaka bir uzman tarafından kişiye özel hazırlanmalıdır.
