Kadınların hayatında önemli bir geçiş dönemini temsil eden perimenopoz, aslında sizi menopozahazırlayan ve yıllar sürebilen bir ön evredir. Bu dönem, hormonal dalgalanmaların belirginleştiği, regl düzeninin değişmeye başladığı ve bazı fiziksel ile duygusal belirtilerin kendini gösterdiği bir zaman dilimidir.
Güven Çayyolu Tıp Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü'nden Doç. Dr. Özlem Banu Tulmaç, perimenopoz nedir, ne kadar sürer, bu dönemde kadınları neler bekler sorularını yanıtladı.
Perimenopoz, kelime anlamıyla “menopozun çevresi” anlamına gelir ve yumurtalıkların östrojen üretimini yavaş yavaş azalttığı dönemi ifade eder. Bu süreçte yumurtlamalar düzensiz hale gelir, regl döngüsü bozulmaya başlar ve menopoza özgü belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkar. Menopoz tanısı, kadının bir yıl boyunca adet görmemesiyle konulurken; perimenopoz, bu son reglden birkaç yıl öncesinde başlar ve menopozla birlikte sona erer.
Perimenopoz Ne Zaman Başlar ve Ne Kadar Sürer?
Perimenopoz genellikle 40’lı yaşların ortasında başlasa da bazı kadınlarda 30’ların sonlarında da başlayabilir. Ortalama süresi 4 ila 8 yıl arasında değişir. Bu dönemin süresi kişiden kişiye farklılık gösterse de genetik faktörler, yaşam tarzı, sigara kullanımı ve sağlık geçmişi gibi etkenler belirleyici olabilir.
Perimenopoz Belirtileri Nelerdir?
Perimenopoz dönemi, östrojen seviyesindeki dalgalanmalara bağlı olarak pek çok belirtiyle kendini gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
Adet düzensizlikleri: Regl süreleri kısalabilir ya da uzayabilir, kanama miktarı artabilir veya azalabilir.
Sıcak basmaları ve gece terlemeleri: Vücut sıcaklığında ani artışlar ve yoğun terleme atakları yaşanabilir.
Ruh hali değişiklikleri: Sinirlilik, anksiyete, depresif ruh hali gibi duygusal dalgalanmalar görülebilir.
Uyku problemleri: Uykuya dalmada zorlanma veya sık uyanma sık rastlanan şikayetlerdendir.
Ciltte ve saçta değişiklikler:Ciltte Kuruluk, saç dökülmesi, gözlenebilir.
Cinsel istekte azalma ve vajinal kuruluk: Östrojenin azalmasıyla birlikte bu şikayetler de ortaya çıkabilir.
Hafıza ve odaklanma güçlüğü: “Beyin sisi” olarak adlandırılan bilişsel yavaşlamalar yaşanabilir.
Perimenopozda Tanı Nasıl Konulur?
Perimenopozun tanısı genellikle klinik olarak, yani kadının yaşadığı belirtiler ve regl düzenindeki değişiklikler göz önünde bulundurularak konur. Hormon düzeylerinin ölçüldüğü bazı kan testleri (özellikle FSH ve östrojen) destekleyici olabilir ancak bu değerler tek başına tanı koymak için yeterli değildir çünkü hormon seviyeleri bu dönemde dalgalı seyreder.
Perimenopoz Döneminde Nelere Dikkat Edilmeli?
Bu süreç doğal ve kaçınılmaz olsa da, yaşam kalitesini korumak mümkündür. İşte perimenopoz dönemini daha sağlıklı atlatmak için dikkat edilmesi gerekenler:
Sağlıklı beslenme: Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin, dengeli bir diyet kemik sağlığını korur.
Düzenli egzersiz: Hem fiziksel hem ruhsal dengeyi sağlamak için hafif ve düzenli egzersizler önemlidir.
Stres yönetimi: Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri gibi tekniklerle stres kontrol altına alınabilir.
Uyku hijyeni: Uyku düzenini destekleyecek bir ortam hazırlanmalı, ekranlardan uzak durulmalı.
Doktor kontrolleri: Bu dönemde jinekolojik muayenelere düzenli olarak devam edilmeli, risk faktörleri gözden geçirilmelidir.
Perimenopoz Tedavi Gerektirir mi?
Her kadında perimenopoz farklı seyrettiğinden, tedavi ihtiyacı kişiye özeldir. Belirtiler yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyorsa; hormon replasman tedavisi (HRT), antidepresanlar, bitkisel destekler veya yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir. Ancak tedavi kararı mutlaka bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanıyla birlikte değerlendirilmelidir. Perimenopoz, her ne kadar zorlayıcı belirtilerle gelse de aslında kadın bedeni için doğal bir geçiş sürecidir. Bilinçli olmak, bu sürecin daha huzurlu ve sağlıklı geçmesine yardımcı olur. Kadınların kendilerini tanımaya, bedenlerinin ihtiyaçlarını fark etmeye başladıkları bu dönemi bir son değil, yeni bir başlangıç olarak görmeleri mümkündür.
